OSTEOARTRÄ°T

Eklemler, iskeletimizde iki kemiğin birleştiği ve hareketin olduğu bölgelerdir. Kemiklerin birbirleri ile eklemleştiği uçları, kıkırdak dokusu ile örtülüdürler. Bir yastık gibi görev yapan kıkırdaklar sayesinde kemikler birbirleri üzerinde az bir sürtünme ile rahatça hareket eder.

Eklem kıkırdağı kaybı sonucu eklem yüzeyi pürüzlü hale gelir; kıkırdak yastık olma görevini yapamaz ve kemiklerin birbirine sürtmesi sonucu aşınma meydana gelir. Bu duruma ‘osteoartrit’ veya Türkçemizde sık kullanılan adıyla ‘kireçlenme’ adı verilir.

Kalça osteoartriti

Kalça ekleminde bozulmaya neden olan birçok durum vardır. Osteoartrit (eklem kireçlenmesi) kalça protez cerrahisinin en sık nedenidir. Kalça ekleminde her hangi bir travma olmaksızın yıpranma sonucu eklem kireçlenmesi olabilir. Bazı insanlarda eklem kireçlenmesi gelişimine ailevi yatkınlık olabilir.

Kalça eklemi bozulmasının diğer bir nedeni de avasküler nekrozdur. Bu hastalıkta femur başına giden kan akımı azalır ve bu bölge zaman içinde ölü hale gelir. Bunun sonucunda femur başı çöker, deforme olur ve eklem dejenere olur (yıpranır). Alkolizm, kalça kırık ve çıkıkları ve uzun süre kortizon kullanımı avasküler nekroz nedenlerinden birkaç tanesidir. Kalça kırıkları ve bazı tip çocukluk dönemi kalça sorunları kalça ekleminde fonksiyon bozukluğuna neden olarak yıllar sonra dejenerasyona (yıpranmaya) neden olabilir.

Kalça ekleminde yıpranmaya bağlı belirtiler hasta tarafa yük verince ağrı oluşması şeklinde başlar. Hasta aksayarak kalçaya binen yükü azaltmaya çalışabilir. Dejenere olan kalçanın hareketi kısıtlanır. Hastalık ilerledikçe ağrı devamlı hale gelir ve uyku bozukluklarına neden olur. Kalça ekleminde dejenerasyonun tanısı ve derecesi, muayene ve radyolojik tetkikler ile anlaşılır. Dejenerasyonun nedenlerini ortaya çıkarmak için başka testler istenebilir. Avasküler nekrozu araştırmak için Manyetik Rezonans görüntülemesi (MRI) gerekebilir. Sistemik bir romatizmal hastalığı veya enfeksiyonu incelemek için kan testleri gerekebilir.

Diz osteoartriti

Diz, vücuttaki en büyük eklemdir. Günlük rutin aktivitelerin yapılabilmesi için normale yakın bir diz fonksiyonuna ihtiyaç duyulur. Uyluk kemiğinin (femur) alt ucu, incik kemiğinin (tibia) üst ucu ve diz kapağı (patella) diz eklemini oluşturur. Femur ve Tibia’ya tutunan büyük bağlar dizin sağlamlık ve dengesini, uyluk kasları ise kuvvetini sağlar. Bu üç kemiğin bir biri ile temasta olduğu eklem yüzeyleri kıkırdak ile kaplıdır; yastıkçık görevi olan bu kıkırdak sayesinde kemikler bir birleri üzerinde kolay hareket eder.

Kronik diz ağrısı ve yetersizliğinin en sık nedeni artrit (kireçlenme) dir. En sık osteoartrit, romatoid artrit ve travmatik artrit şeklinde olur. Osteoartrit genellikle 50 yaş sonrası oluşur ve kişide genellikle kireçlenmeye ailevi bir yatkınlık vardır. Kemiklere yastıkçık görevi yapan kıkırdak yumuşar ve aşınır. Kemikler birbirlerine sürterek ağrı ve hareket kısıtlılığına neden olur.

Travma sonrası kireçlenme ciddi diz travmalarından sonra oluşan bir durumdur. Diz bölgesinde oluşan kırık veya bağ yaralanmaları, menisküs yırtıkları zaman içerisinde kıkırdak hasarına yol açarak diz ağrısına ve fonksiyon kaybına yol açabilir.